دوران نقاهت بعد از جراحی شکستگی گونه | راهنمای کامل مراقبت و بهبود
شکستگی گونه یکی از آسیبهای شایع صورت است که معمولاً بر اثر ضربههای مستقیم، تصادف، سقوط یا حوادث ورزشی رخ میدهد. از آنجا که استخوان گونه در زیبایی و ساختار صورت نقش کلیدی دارد، درمان صحیح و مراقبتهای بعد از جراحی برای جلوگیری از عوارض احتمالی بسیار مهم است. دوران نقاهت بعد از جراحی شکستگی گونه، مرحلهای حساس و تاثیرگذار بر نتیجه نهایی است. در این مقاله بهصورت جامع و تخصصی به بررسی تمام جزئیات دوران نقاهت، مراقبتها، محدودیتها و نکات ضروری میپردازیم.
چرا دوران نقاهت بعد از جراحی شکستگی گونه اهمیت دارد؟
پس از انجام جراحی تثبیت شکستگی گونه، استخوانها نیاز به زمان دارند تا در محل جدید خود جوش بخورند. هرگونه فشار زیاد، ضربه، رعایت نکردن رژیم غذایی نرم یا فعالیتهای سنگین میتواند منجر به جابجایی استخوانها، درد شدید یا حتی نیاز به جراحی مجدد شود. همچنین مراقبت صحیح باعث کاهش ورم، کبودی و درد و بازگشت سریعتر به فعالیتهای روزمره میشود.
مدت زمان دوران نقاهت پس از جراحی شکستگی گونه
به طور معمول، دوران نقاهت بین ۳ تا ۶ هفته طول میکشد، اما این مدت زمان بسته به سن، سلامت عمومی، شدت شکستگی، روش جراحی و میزان رعایت مراقبتها متفاوت خواهد بود. بهطور کلی:
- هفته اول: بیشترین میزان ورم و کبودی وجود دارد.
- هفته دوم تا چهارم: کاهش تدریجی ورم، بهبود عملکرد دهان و دندانها و کاهش درد.
- هفته چهارم تا ششم: استخوان به استحکام نسبی میرسد و فرد به زندگی معمول بازمیگردد.
علائم طبیعی در دوران نقاهت پس از جراحی گونه
برخی علائمی که در طول دوران بهبود مشاهده میکنید طبیعی هستند و جای نگرانی ندارند:
- ورم شدید در ۳ روز اول
- کبودی اطراف گونه، چشم و لبها
- بیحسی در ناحیه گونه به علت تحریک اعصاب
- مشکل در جویدن غذاهای سفت
- درد هنگام باز کردن دهان
مراقبتهای ضروری بعد از جراحی شکستگی گونه
۱. استفاده از کمپرس سرد
در ۴۸ ساعت اول، کمپرس سرد بهترین روش برای کاهش ورم و کبودی است. کمپرس را هر ۲۰ دقیقه یکبار استفاده کنید و بین آن ۲۰ دقیقه استراحت دهید.
۲. نوشیدن مایعات و رژیم غذایی مناسب
یکی از مهمترین بخشهای دوران نقاهت، رژیم غذایی است. پس از جراحی شکستگی گونه، فشار زیاد هنگام جویدن میتواند استخوانهای تثبیتشده را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین:
- در هفته اول فقط مایعات و غذاهای نیمهمایع مانند سوپ، پوره، اسموتی، شیر و آبمیوه مصرف کنید.
- غذاهای داغ نخورید، زیرا باعث افزایش ورم میشود.
- از غذاهای سفت، جویدنی یا چسبنده تا ۴ هفته پرهیز کنید.
- مصرف نمک را کاهش دهید تا ورم کمتر شود.
۳. رعایت بهداشت دهان
به دلیل تورم و محدودیت باز کردن دهان، مسواک زدن سختتر میشود. با این حال، رعایت بهداشت دهان ضروری است:
- استفاده از مسواک نرم
- استفاده از دهانشویه بدون الکل طبق تجویز پزشک
- اجتناب از تماس مستقیم مسواک با بخیهها
۴. پرهیز از فعالیتهای بدنی سنگین
تا حداقل ۴ تا ۶ هفته بعد از جراحی، از انجام فعالیتهای سنگین، ورزشهای تماسی، بلند کردن وزنه و دویدن سریع خودداری کنید. هرگونه فشار ممکن است سبب جابجایی شکستگیها شود.
۵. نخوابیدن روی صورت
در هفتههای اول، بهتر است روی پشت بخوابید و زیر سر خود چند بالش قرار دهید تا ورم زودتر کاهش پیدا کند. خوابیدن روی پهلویی که جراحی شده ممنوع است.
۶. پرهیز از فینکردن شدید
فشار وارد شده هنگام فین کردن میتواند در برخی شکستگیها (خصوصاً شکستگیهای ناحیه زیر چشم) مشکل ایجاد کند. بهتر است در صورت نیاز، با احتیاط ترشحات بینی را پاک کنید.
ورم بعد از جراحی شکستگی گونه چقدر طول میکشد؟
ورم معمولاً در روزهای اول به اوج میرسد و سپس در طی ۲ تا ۴ هفته کاهش مییابد. اما در برخی بیماران ممکن است باقیمانده ورم تا ۳ ماه طول بکشد. رعایت مراقبتها، تغذیه مناسب، مصرف داروها و پرهیز از فعالیت سنگین به کاهش سریعتر آن کمک میکند.
ورزش و فعالیتهای بدنی در دوران نقاهت
پس از هفته سوم میتوانید پیادهروی سبک انجام دهید، اما ورزشهای تماسی مانند بوکس، فوتبال، بسکتبال یا والیبال تا ۲ ماه ممنوع هستند. همچنین شنا نیز تا بهبودی کامل توصیه نمیشود. هرگونه ضربه به صورت میتواند روند درمان را برهم بزند.
داروهای تجویز شده در دوران نقاهت
پزشک ممکن است داروهای زیر را تجویز کند:
- مسکنها برای کنترل درد
- آنتیبیوتیکها برای کاهش احتمال عفونت
- ضد التهابها برای کاهش ورم
به هیچوجه نباید داروها را خودسرانه قطع یا اضافه کنید.
چگونه از عوارض احتمالی جلوگیری کنیم؟
مهمترین عوارضی که ممکن است بعد از جراحی شکستگی گونه رخ دهد عبارتند از:
- عفونت
- جابجایی مجدد استخوان
- بیحسی طولانیمدت
- غیرقرینگی صورت
- مشکلات بینایی در شکستگیهای شدید زیر چشم
برای جلوگیری از این عوارض:
- تمام ملاقاتهای دورهای با پزشک را انجام دهید.
- از وارد کردن فشار به صورت خودداری کنید.
- بهموقع داروهای خود را مصرف کنید.
- از استعمال دخانیات و الکل خودداری کنید.
بازگشت به محل کار و زندگی روزمره
بسته به نوع کار، بین ۷ تا ۱۴ روز میتوان به فعالیتهای سبک و اداری برگشت. اما افرادی که فعالیتهای فیزیکی زیاد دارند باید حداقل ۴ تا ۶ هفته صبر کنند. رانندگی نیز پس از کاهش درد و ورم و بازگشت تمرکز کافی امکانپذیر است.
مقایسه دوران نقاهت در روش جراحی باز و بسته
در شکستگیهای خفیف، جراحی ممکن است از داخل دهان یا با روش بسته انجام شود که دوران نقاهت کوتاهتر است. اما در شکستگیهای شدیدتر یا جابهجایی زیاد، جراحی باز انجام میشود و نیاز به مراقبت بیشتری دارد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر فوراً با پزشک تماس بگیرید:
- تب بالا
- افزایش ورم بعد از هفته اول
- درد غیرقابل کنترل
- ترشح چرکی از زخمها
- مشکل در تنفس یا بینایی
جمعبندی
دوران نقاهت بعد از جراحی شکستگی گونه یکی از مهمترین مراحل درمان است. رعایت دقیق مراقبتهای بعد از عمل، استفاده صحیح از داروها، پرهیز از فعالیتهای سنگین و توجه به تغذیه مناسب، نقش مهمی در بهبود سریعتر استخوان و بازگشت به حالت طبیعی صورت دارد. اگر تمام نکات گفتهشده رعایت شود، اکثر بیماران طی ۴ تا ۶ هفته بهبود نسبی پیدا کرده و پس از سه ماه، نتیجه نهایی جراحی مشخص خواهد شد.
