تفاوت شکستگی گونه با شکستگی فک و بینی؛ بررسی کامل علائم، تشخیص و درمان
شکستگی‌های صورت یکی از شایع‌ترین آسیب‌هایی هستند که در اثر تصادفات، سقوط از ارتفاع، ضربه‌های ورزشی یا درگیری‌های فیزیکی رخ می‌دهند. در میان این آسیب‌ها، شکستگی گونه، شکستگی فک و شکستگی بینی از بیشترین موارد گزارش شده هستند. هر یک از این شکستگی‌ها ویژگی‌ها، علائم و روش‌های درمانی متفاوتی دارند و تشخیص درست آن‌ها نقش مهمی در جلوگیری از عوارض بعدی ایفا می‌کند.
در این مقاله به صورت کامل و با بیانی ساده، تفاوت شکستگی گونه، فک و بینی را بررسی می‌کنیم و توضیح می‌دهیم هر کدام با چه نشانه‌هایی بروز می‌یابند و چگونه درمان می‌شوند. اگر قصد دارید اطلاعات دقیق و کاربردی درباره این سه نوع شکستگی به دست آورید، تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
شکستگی گونه چیست؟
گونه یا استخوان زیگوماتیک یکی از برجسته‌ترین قسمت‌های صورت است و نقشی مهم در زیبایی، ساختار استخوانی صورت، حرکت چشم و عملکرد فک دارد. شکستگی گونه معمولاً زمانی رخ می‌دهد که ضربه مستقیمی به بخش خارجی صورت وارد شود؛ مانند ضربه توپ، مشت یا برخورد با جسم سخت.
علائم شکستگی گونه
- تورم و کبودی اطراف چشم و گونه
- فرو رفتگی یا تغییر شکل ظاهری گونه
- درد هنگام باز یا بسته کردن دهان
- بی‌حسی لب بالا، بینی یا زیر چشم (به دلیل آسیب عصب زیرچشمی)
- اختلال در حرکت چشم یا دوبینی
- خونریزی داخل چشم یا زیر پلک
دلایل شکستگی گونه
- تصادف و برخورد با داشبورد خودرو
- سقوط از ارتفاع یا روی سطح سخت
- بیماری‌های تضعیف‌کننده استخوان مانند پوکی استخوان
- درگیری‌های فیزیکی
- آسیب‌های ورزشی
عوارض شکستگی گونه در صورت درمان نشدن
- غیرقرینگی صورت
- کاهش قدرت جویدن
- اختلالات بینایی
- انسداد سینوس‌ها
- بی‌حسی دائمی ناحیه گونه و لب بالا
شکستگی فک چیست؟
استخوان فک در دو بخش «فک بالا» (ماگزیلا) و «فک پایین» (مندیبول) قرار دارد. شکستگی فک پایین شایع‌تر است و معمولاً به دلیل ضربه شدید ایجاد می‌شود. شکستگی فک بالایی کمتر اتفاق می‌افتد اما خطرناک‌تر است زیرا نزدیک سینوس‌ها و ساختارهای مهم صورت قرار دارد.
علائم شکستگی فک
- درد شدید هنگام جویدن یا صحبت کردن
- ناتوانی در بستن کامل دهان
- جابجایی دندان‌ها یا تغییر بایت
- تورم شدید ناحیه فک
- کبودی زیر زبان (نشانه مهم شکستگی فک پایین)
- بی‌حسی لب پایین
- صدای تق‌تق هنگام حرکت فک
دلایل شکستگی فک
- تصادف وسایل نقلیه
- افتادن روی چانه
- ضربه مستقیم در ورزش‌های تماسی
- ضربه ناشی از مشت یا اجسام سخت
- آسیب‌های صنعتی
عوارض شکستگی فک در صورت عدم درمان
- بدشکلی چهره
- اختلالات دائمی بایت و جویدن
- مشکلات گفتاری
- عفونت استخوان فک
- درد مزمن مفصل فک (TMJ)
شکستگی بینی چیست؟
شکستگی بینی شایع‌ترین شکستگی استخوان‌های صورت است، زیرا بینی برجسته‌ترین عضو صورت محسوب می‌شود. این نوع شکستگی اغلب با خونریزی همراه است و معمولاً به‌سرعت تشخیص داده می‌شود.
علائم شکستگی بینی
- خونریزی از بینی (اپیستاکسی)
- تورم و کبودی اطراف بینی و زیر چشم
- بدشکلی یا انحراف ظاهری بینی
- درد هنگام لمس بینی
- اختلال تنفسی از راه بینی
- صدای خرخر هنگام تنفس
دلایل شکستگی بینی
- ضربه مستقیم در درگیری‌ها
- تصادفات و سقوط
- برخورد توپ یا آرنج در ورزش
- اصابت اجسام سخت به صورت
عوارض شکستگی بینی
- انحراف دائمی تیغه بینی
- مشکلات مزمن تنفسی
- بزرگ شدن شاخک‌های بینی
- مسدود شدن راه هوایی
تفاوت شکستگی گونه با شکستگی فک و شکستگی بینی
هر یک از این شکستگی‌ها ویژگی‌ها و پیچیدگی‌های خاص خود را دارند. در ادامه به مهم‌ترین تفاوت‌های آن‌ها می‌پردازیم:
۱. تفاوت در محل آسیب
- شکستگی گونه: در استخوان زیگوماتیک رخ می‌دهد که بین چشم و فک قرار دارد.
- شکستگی فک: شامل فک بالا یا پایین است و با عملکرد دهان مرتبط است.
- شکستگی بینی: در استخوان‌های نازک و ظریف پل بینی ایجاد می‌شود.
۲. تفاوت در علائم
هر آسیب علائم خاصی دارد:
- گونه: دوبینی، بی‌حسی زیر چشم، تغییر شکل گونه.
- فک: مشکل در جویدن، جابجایی بایت، درد شدید فک.
- بینی: خونریزی، انحراف بینی، مشکل تنفس.
۳. تفاوت در خطرات و عوارض
- شکستگی گونه: مشکلات بینایی، بی‌حسی دائمی.
- شکستگی فک: اختلالات جویدن و گفتار، عفونت استخوان.
- شکستگی بینی: مشکلات تنفسی، انحراف دائمی.
۴. تفاوت در روش‌های تشخیص
- گونه: سی‌تی اسکن دقیق‌ترین روش برای تشخیص است.
- فک: تصاویر پانورامیک و سی‌تی اسکن ضروری هستند.
- بینی: معاینه بالینی اغلب کافی است، اما گاهی رادیوگرافی نیاز است.
۵. تفاوت در روند درمان
- شکستگی گونه: اغلب جراحی لازم است تا استخوان به جای صحیح خود برگردد.
- شکستگی فک: معمولاً با سیم‌کشی فک یا جراحی تثبیت می‌شود.
- شکستگی بینی: جا انداختن بینی و اسپلینت معمول‌ترین درمان است.
روش‌های درمان شکستگی گونه، فک و بینی
۱. درمان شکستگی گونه
- کمپرس سرد برای کاهش تورم
- داروهای ضد درد
- جراحی برای اصلاح موقعیت استخوان‌های گونه
- تثبیت با پلیت و پیچ در موارد شدید
۲. درمان شکستگی فک
- تثبیت فک با سیم یا الاستیک
- جراحی فک در موارد جابجایی شدید
- پرهیز از غذاهای سفت و استفاده از رژیم مایع
۳. درمان شکستگی بینی
- جا انداختن بینی در ۷ تا ۱۰ روز پس از ضربه
- استفاده از اسپلینت یا گچ بینی
- در موارد شدید، جراحی سپتوپلاستی یا رینوپلاستی
مراقبت‌های پس از درمان
- پرهیز از فعالیت‌های ورزشی تا زمان بهبودی کامل
- عدم فشار دادن بینی، گونه یا فک
- خوابیدن به پشت و جلوگیری از خوابیدن روی صورت
- استفاده از کمپرس سرد در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول
- مصرف غذاهای نرم
- رعایت دستورات پزشک و مراجعه به جلسات پیگیری
جمع‌بندی
شکستگی گونه، فک و بینی هر سه در دسته آسیب‌های صورت قرار می‌گیرند اما به دلیل تفاوت در ساختار استخوان‌ها، علائم و نحوه درمان، باید به صورت دقیق تشخیص داده شوند. شکستگی گونه بیشتر با مشکلات بینایی و بی‌حسی همراه است، شکستگی فک با اختلال جویدن و صحبت کردن و شکستگی بینی با مشکلات تنفسی. هر گونه بی‌توجهی به این آسیب‌ها می‌تواند سبب بروز عوارض جدی و دائمی شود. بنابراین در صورت مشاهده هرگونه تورم، درد یا تغییر شکل چهره پس از ضربه، مراجعه سریع به متخصص الزامی است.
