شکستگی کف اربیت چشم (Blow-out fracture)
شکستگی کف اربیت چشم یکی از آسیب‌های جدی و نسبتاً شایع در تصادفات، ورزش‌های رزمی و ضربات مستقیم به ناحیه چشم است. در این مقاله به بررسی کامل این آسیب، علائم، روش‌های تشخیص و درمان می‌پردازیم.
آناتومی اربیت چشم
کاسه چشم یا اربیت (Orbit) یک حفره استخوانی است که کره چشم و ساختارهای مرتبط با آن از جمله عضلات، اعصاب و عروق خونی را دربر می‌گیرد. کف اربیت توسط استخوان‌های نازک و شکننده تشکیل شده است که بیش از سایر نواحی مستعد شکستگی می‌باشد.
شکستگی کف اربیت چشم چیست؟
شکستگی کف اربیت چشم که به آن Blow-out fracture نیز گفته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که به دنبال ضربه شدید، استخوان‌های نازک کف کاسه چشم دچار شکستگی شده و محتویات اربیت (چربی، عضلات یا عصب) وارد سینوس ماگزیلاری می‌شوند.
علل شکستگی کف اربیت چشم
- ضربه مستقیم ناشی از تصادفات رانندگی
- ورزش‌های تماسی مانند بوکس و فوتبال
- سقوط از ارتفاع
- درگیری‌های فیزیکی
- حوادث شغلی و صنعتی
علائم شکستگی کف اربیت چشم
علائم این آسیب می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. شایع‌ترین نشانه‌ها عبارتند از:
- دوبینی (دیپلوی): به علت گیر افتادن عضلات چشم در محل شکستگی.
- کبودی و ورم اطراف چشم: در ساعات اولیه پس از ضربه.
- فرورفتگی چشم (Enophthalmos): به دلیل جابجایی بافت‌ها به داخل سینوس.
- کاهش حس گونه: ناشی از آسیب به عصب اینفرااوربیتال.
- محدودیت حرکتی چشم: به ویژه در نگاه به بالا یا پایین.
- درد هنگام حرکت دادن چشم.
تشخیص شکستگی کف اربیت چشم
پزشک متخصص با استفاده از روش‌های زیر شکستگی را بررسی می‌کند:
معاینه بالینی
بررسی حرکات چشم، وجود دوبینی و معاینه حسی-حرکتی صورت.
تصویربرداری
- سی‌تی اسکن (CT Scan): بهترین روش برای تشخیص محل و وسعت شکستگی.
- رادیوگرافی ساده: کمتر کاربرد دارد اما در برخی موارد استفاده می‌شود.
درمان شکستگی کف اربیت چشم
درمان بسته به شدت شکستگی و علائم بیمار متفاوت است.
۱-درمان محافظه‌کارانه
- استفاده از کمپرس سرد برای کاهش تورم
- مصرف آنتی‌بیوتیک برای پیشگیری از عفونت سینوس
- پرهیز از فین کردن شدید و فعالیت سنگین
- استفاده از داروهای ضد التهاب و مسکن
۲-درمان جراحی
اگر علائم زیر وجود داشته باشد جراحی توصیه می‌شود:
- دوبینی مداوم
- فرورفتگی قابل توجه چشم
- گیر افتادگی عضلات در محل شکستگی
- شکستگی وسیع کف اربیت
روش‌های جراحی
در جراحی از مواد مصنوعی مانند پلاک تیتانیوم یا مش‌های رزینی برای بازسازی کف اربیت استفاده می‌شود.
عوارض احتمالی
- دوبینی دائمی
- اختلال در بینایی
- تغییرات ظاهری صورت (فرورفتگی چشم)
- عفونت سینوس ماگزیلاری
- آسیب عصب اینفرااوربیتال
پیشگیری از شکستگی اربیت چشم
هرچند نمی‌توان تمام حوادث را کنترل کرد، اما با رعایت نکات زیر می‌توان خطر را کاهش داد:
- استفاده از تجهیزات ایمنی در ورزش‌های پرخطر
- بستن کمربند ایمنی هنگام رانندگی
- رعایت اصول ایمنی در محیط کار
جدول خلاصه اطلاعات
| موضوع | توضیحات |
|---|---|
| نام انگلیسی | Blow-out fracture |
| علت شایع | ضربه مستقیم به چشم و صورت |
| علائم اصلی | دوبینی، کبودی، فرورفتگی چشم |
| روش تشخیص | معاینه بالینی + سی‌تی اسکن |
| درمان | محافظه‌کارانه یا جراحی |
| عوارض | دوبینی دائمی، عفونت، آسیب عصبی |
جمع‌بندی
شکستگی کف اربیت چشم یک آسیب جدی است که می‌تواند بر عملکرد بینایی و ظاهر فرد تأثیر بگذارد. تشخیص سریع و درمان مناسب، چه به صورت دارویی و چه جراحی، نقش مهمی در پیشگیری از عوارض دارد. در صورت بروز هرگونه ضربه به ناحیه چشم، مراجعه فوری به چشم‌پزشک یا جراح فک و صورت توصیه می‌شود.
