علائم شکستگی کاسه چشم (شکستگی اوربیتال)؛ راهنمای جامع
شکستگی کاسه چشم یا شکستگی اوربیتال یکی از آسیب‌های جدی صورت است که می‌تواند به بینایی و ساختار چشم آسیب وارد کند. در این مقاله به بررسی علائم شکستگی کاسه چشم، روش‌های تشخیص، درمان و مراقبت‌های بعد از آن می‌پردازیم.
شکستگی کاسه چشم چیست؟
کاسه چشم یا حفره اوربیتال ساختاری استخوانی است که چشم و بافت‌های اطراف آن مانند عضلات، اعصاب و عروق خونی را دربر می‌گیرد. زمانی که استخوان‌های اطراف چشم بر اثر ضربه یا فشار شدید دچار ترک یا شکستگی شوند، اصطلاحاً شکستگی کاسه چشم رخ می‌دهد.
این آسیب معمولاً بر اثر حوادثی مانند تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع، ضربه ورزشی یا نزاع ایجاد می‌شود و نیازمند توجه فوری پزشکی است.
انواع شکستگی کاسه چشم
شکستگی‌های اوربیتال بسته به محل و شدت آسیب به چند دسته تقسیم می‌شوند:
- شکستگی کف کاسه چشم (Blow-out fracture): شایع‌ترین نوع شکستگی که معمولاً در کف اوربیتال رخ می‌دهد و باعث گیر افتادن عضلات حرکتی چشم می‌شود.
- شکستگی دیواره داخلی کاسه چشم: این نوع شکستگی بیشتر در اثر ضربه مستقیم ایجاد می‌شود و ممکن است منجر به جابجایی بافت‌ها شود.
- شکستگی دیواره خارجی یا سقف اوربیتال: کمتر شایع است اما معمولاً با آسیب‌های شدیدتر صورت همراه می‌باشد.
- شکستگی ترکیبی: زمانی رخ می‌دهد که چندین بخش از حفره چشم هم‌زمان دچار آسیب شوند.
علائم شکستگی کاسه چشم
شناخت علائم شکستگی کاسه چشم اهمیت زیادی در تشخیص به‌موقع و پیشگیری از عوارض جدی دارد. برخی از مهم‌ترین علائم عبارت‌اند از:
- دوبینی یا تاری دید: به دلیل گیر افتادن عضلات حرکتی چشم یا آسیب به اعصاب بینایی.
- تورم و کبودی اطراف چشم: یکی از بارزترین علائم اولیه که معمولاً در ساعات ابتدایی بعد از ضربه ظاهر می‌شود.
- فرورفتگی یا جابجایی کره چشم (Enophthalmos): در برخی موارد چشم به سمت داخل یا پایین کشیده می‌شود.
- درد شدید هنگام حرکت دادن چشم: به دلیل آسیب عضلات یا بافت‌های اطراف چشم.
- کاهش حس در گونه و اطراف چشم: به علت آسیب عصب‌های حسی ناحیه.
- خونریزی داخل چشم یا زیر ملتحمه: که می‌تواند باعث قرمزی شدید چشم شود.
- سردرد و تهوع: به خصوص در مواردی که شکستگی با آسیب مغزی همراه است.
روش‌های تشخیص شکستگی کاسه چشم
تشخیص به‌موقع این آسیب بسیار مهم است. پزشک برای تشخیص شکستگی کاسه چشم از روش‌های زیر استفاده می‌کند:
- معاینه فیزیکی: بررسی علائم ظاهری، حرکات چشم و واکنش‌های عصبی.
- سی‌تی‌اسکن (CT scan): دقیق‌ترین روش برای تشخیص محل و شدت شکستگی.
- تصویربرداری اشعه ایکس: در برخی موارد برای بررسی اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- بررسی عملکرد بینایی: تست دید و حرکات چشم برای تشخیص آسیب‌های احتمالی عصبی.
عوارض شکستگی کاسه چشم
در صورت عدم درمان به‌موقع، شکستگی کاسه چشم می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد:
- کاهش دائمی بینایی
- حرکت غیرطبیعی چشم‌ها
- ایجاد ظاهر نامتقارن در صورت
- آسیب دائمی به عصب بینایی
- عفونت‌های شدید چشمی
روش‌های درمان شکستگی کاسه چشم
انتخاب روش درمان بستگی به شدت و محل شکستگی دارد. درمان شامل موارد زیر است:
۱. درمان غیرجراحی
در مواردی که شکستگی خفیف باشد و علائم شدید وجود نداشته باشد، پزشک توصیه می‌کند:
- استراحت کافی
- کمپرس سرد برای کاهش تورم
- مصرف داروهای مسکن و آنتی‌بیوتیک
- خودداری از فین کردن یا عطسه شدید
۲. درمان جراحی
در شکستگی‌های شدید که باعث اختلال در بینایی یا تغییر شکل چشم شوند، جراحی ضرورت دارد. جراح با استفاده از روش‌های مختلف اقدام به ترمیم استخوان‌ها و آزادسازی عضلات گیر افتاده می‌کند.
مراقبت‌های بعد از درمان شکستگی کاسه چشم
برای بهبودی کامل پس از درمان باید به نکات زیر توجه کنید:
- پرهیز از فعالیت‌های سنگین و ورزش‌های تماسی
- رعایت بهداشت چشم و استفاده از داروهای تجویز شده
- استفاده از عینک آفتابی برای جلوگیری از نور شدید
- مراجعه منظم به پزشک برای بررسی روند بهبود
پیشگیری از شکستگی کاسه چشم
برای جلوگیری از این آسیب جدی می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- استفاده از کلاه ایمنی هنگام موتورسواری یا دوچرخه‌سواری
- به‌کارگیری عینک‌های محافظ در ورزش‌هایی مانند فوتبال یا بسکتبال
- رعایت اصول ایمنی در محیط کار
- استفاده از کمربند ایمنی هنگام رانندگی
