فرو رفتن چشم داخل کاسه چشم بعد از ضربه: علائم، علل و درمان
ضربه‌های شدید به صورت و چشم می‌توانند باعث آسیب‌های جدی از جمله فرو رفتن چشم داخل کاسه چشم شوند. این وضعیت که در اصطلاح پزشکی به آن «انوفتالموس» (Enophthalmos) گفته می‌شود، می‌تواند نشانه شکستگی یا تغییر شکل استخوان‌های اطراف چشم باشد و نیاز به درمان فوری دارد.
فرو رفتن چشم چیست؟
فرو رفتن چشم به معنای جابجایی کره چشم به سمت داخل کاسه چشم است. این مشکل معمولاً پس از ضربه، شکستگی استخوان‌های اطراف چشم یا مشکلات عضلانی و عصبی ایجاد می‌شود. در موارد شدید، ظاهر صورت تغییر می‌کند و میدان دید و عملکرد چشم نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
علت‌های فرو رفتن چشم بعد از ضربه
- شکستگی کاسه چشم (Orbital Fracture): ضربه مستقیم می‌تواند باعث شکستگی استخوان‌های اطراف چشم شود و فضای کاسه چشم را تغییر دهد.
- آسیب به عضلات چشم: عضلاتی که حرکت چشم را کنترل می‌کنند ممکن است کشیده یا پاره شوند.
- تغییر در فشار داخل چشم: کاهش فشار داخل کره چشم می‌تواند باعث فرو رفتن آن شود.
- آسیب به بافت نرم: از بین رفتن بافت چربی اطراف چشم پس از ضربه باعث کاهش حجم و تغییر موقعیت چشم می‌شود.
علائم فرو رفتن چشم بعد از ضربه
شناخت علائم این آسیب اهمیت زیادی دارد، زیرا تشخیص سریع می‌تواند از بروز عوارض دائمی جلوگیری کند. مهم‌ترین علائم عبارتند از:
- ظاهر فرورفته چشم نسبت به چشم دیگر
- دوبینی یا تاری دید
- درد در اطراف چشم یا هنگام حرکت دادن آن
- کبودی و تورم پلک‌ها
- محدودیت حرکت چشم
- احساس بی‌حسی در گونه یا اطراف چشم
تشخیص فرو رفتن چشم
پزشک متخصص چشم یا جراح پلاستیک صورت با استفاده از روش‌های زیر می‌تواند وضعیت را تشخیص دهد:
- معاینه فیزیکی و بررسی تقارن چشم‌ها
- اندازه‌گیری موقعیت چشم‌ها با ابزارهای تخصصی
- تصویربرداری پزشکی مانند سی‌تی اسکن (CT Scan) یا ام‌آر‌آی (MRI)
روش‌های درمان
درمان بستگی به شدت آسیب و علت فرو رفتن چشم دارد:
۱. درمان محافظه‌کارانه
در موارد خفیف که شکستگی یا آسیب جدی وجود ندارد، پزشک ممکن است تنها توصیه به استراحت، استفاده از کمپرس سرد و داروهای ضد التهاب کند.
۲. جراحی ترمیمی
اگر شکستگی استخوان‌های کاسه چشم باعث تغییر محل چشم شده باشد، جراحی برای بازسازی استخوان‌ها و بازگرداندن چشم به موقعیت طبیعی انجام می‌شود. این جراحی معمولاً توسط جراح پلاستیک صورت یا جراح فک و صورت انجام می‌شود.
۳. درمان دارویی
برای کاهش التهاب و پیشگیری از عفونت، ممکن است آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد التهاب تجویز شوند.
عوارض عدم درمان به موقع
بی‌توجهی به این مشکل می‌تواند منجر به:
- دوبینی دائمی
- اختلال در میدان دید
- تغییر دائمی شکل صورت
- کاهش اعتماد به نفس به دلیل تغییر ظاهر
پیشگیری از فرو رفتن چشم بعد از ضربه
- استفاده از تجهیزات ایمنی هنگام ورزش یا کارهای پرخطر
- رعایت نکات ایمنی در رانندگی
- پرهیز از درگیری‌های فیزیکی
جمع‌بندی
فرو رفتن چشم داخل کاسه چشم بعد از ضربه یک آسیب جدی است که نیاز به تشخیص سریع و درمان مناسب دارد. هرگونه تغییر در ظاهر چشم، دید یا احساس درد پس از ضربه باید جدی گرفته شود و فرد باید فوراً به پزشک مراجعه کند. پیشگیری و استفاده از تجهیزات ایمنی بهترین راه برای جلوگیری از این مشکل است.
