بی‌حسی فک بعد از شکستگی فک: علل، علائم و درمان
علل بی‌حسی فک بعد از شکستگی
یکی از مهم‌ترین علل بی‌حسی فک پس از شکستگی، آسیب به عصب‌های حسی ناحیه فک است. در فک پایین، عصب آلوئولار تحتانی (Inferior Alveolar Nerve) و در فک بالا، عصب زیرچشمی (Infraorbital Nerve) بیشتر در معرض آسیب قرار دارند. دلایل اصلی بی‌حسی عبارتند از:
- فشردگی یا کشیدگی عصب در اثر جابجایی قطعات شکسته شده
- فشار ناشی از تورم یا خون‌مردگی اطراف ناحیه شکستگی
- آسیب مستقیم به عصب حین جراحی فک یا قرار دادن پیچ و پلاک
- تشکیل بافت فیبروتیک در اطراف عصب و اختلال در عملکرد آن
علائم بی‌حسی فک
بی‌حسی فک می‌تواند به صورت جزئی یا کامل باشد و معمولاً در ناحیه لب پایین، چانه یا گونه احساس می‌شود. علائم شامل موارد زیر است:
- احساس گزگز یا مور مور شدن
- کاهش حس لمس در ناحیه آسیب دیده
- ناتوانی در تشخیص دما یا درد
- تغییر در حس چشایی یا لب‌خوانی
تشخیص بی‌حسی فک
پزشک یا جراح فک و صورت با بررسی شرح حال بیمار، معاینه بالینی و در صورت لزوم تصویربرداری، وضعیت عصب را ارزیابی می‌کند. روش‌های رایج تشخیصی شامل:
- معاینه عصبی: بررسی حس لمس، درد و حرارت
- پانورکس و سی‌تی‌اسکن: برای بررسی محل شکستگی و ارتباط آن با مسیر عصب
- الکترومیوگرافی (EMG): بررسی عملکرد الکتریکی عصب
درمان بی‌حسی فک
درمان بی‌حسی فک بستگی به شدت و علت آسیب دارد. گاهی بی‌حسی پس از چند هفته یا ماه خود به خود بهبود می‌یابد، اما در موارد شدیدتر نیاز به مداخله پزشکی است.
روش‌های درمانی غیرجراحی
- استفاده از داروهای ضدالتهاب و کورتیکواستروئیدها
- ویتامین B کمپلکس (به ویژه B1، B6 و B12)
- ماساژ ملایم ناحیه آسیب‌دیده
- لیزر درمانی کم‌توان
- طب سوزنی و فیزیوتراپی
روش‌های درمانی جراحی
در صورتی که عصب دچار پارگی یا فشردگی شدید باشد و درمان‌های غیرجراحی مؤثر نباشند، جراحی ترمیم عصب توصیه می‌شود. تکنیک‌هایی مانند جراحی دکامپرشن یا پیوند عصب در موارد خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مدت زمان بهبود بی‌حسی فک
مدت زمان بهبود بسته به شدت آسیب متفاوت است. در بسیاری از موارد، حس ظرف چند هفته تا چند ماه بازمی‌گردد. اگر عصب آسیب جدی‌تری دیده باشد، ممکن است بازیابی کامل حس حتی تا یک سال یا بیشتر طول بکشد.
پیشگیری از بی‌حسی پس از جراحی فک
با انتخاب جراح متخصص و باتجربه، استفاده از تکنیک‌های کم تهاجمی و رعایت توصیه‌های پس از عمل، می‌توان احتمال آسیب عصبی و بی‌حسی را کاهش داد. اقدامات کلیدی شامل:
- انتخاب مراکز درمانی معتبر
- پرهیز از ضربه مستقیم به فک بعد از جراحی
- رعایت کامل دستورات دارویی
- مراجعه منظم برای معاینات پس از عمل
نتیجه‌گیری
بی‌حسی فک بعد از شکستگی، به‌ویژه اگر با آسیب عصبی همراه باشد، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. اما با تشخیص به‌موقع، پیگیری درمان مناسب و صبر، بسیاری از بیماران بهبودی کامل یا قابل توجهی را تجربه می‌کنند. اگر با این مشکل مواجه هستید، توصیه می‌شود با جراح فک و صورت مشورت نمایید تا بهترین گزینه درمانی برای شما انتخاب شود.
