انواع شکستگی فک | علائم، تشخیص و درمان شکستگی فک
در این مقاله به بررسی کامل انواع شکستگی‌های فک، دلایل ایجاد آن، نشانه‌های رایج، روش‌های درمانی و مراقبت‌های بعد از درمان می‌پردازیم.
شکستگی فک چیست؟
شکستگی فک (Mandibular Fracture) یکی از شایع‌ترین آسیب‌های صورت است که اغلب در اثر ضربه مستقیم به فک، تصادفات رانندگی، افتادن یا درگیری‌های فیزیکی رخ می‌دهد. این شکستگی‌ها می‌توانند استخوان فک پایین (فک تحتانی) یا فک بالا (فک فوقانی) را تحت تاثیر قرار دهند.
انواع شکستگی فک
شکستگی‌های فک براساس محل و نوع آسیب به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین انواع شکستگی فک می‌پردازیم:
1. شکستگی فک پایین (Mandibular Fracture)
این نوع شکستگی رایج‌ترین نوع شکستگی فک است و می‌تواند در نواحی مختلف فک پایین اتفاق بیفتد:
- شکستگی زوایای فک: اغلب در اثر ضربه به کناره‌های صورت رخ می‌دهد.
- شکستگی مرکزی (سیمتریکال): در وسط فک و معمولاً بین دندان‌ها اتفاق می‌افتد.
- شکستگی کندیل (مفصل فکی): نزدیک به مفصل فک و گوش قرار دارد و ممکن است در حرکات دهان اختلال ایجاد کند.
2. شکستگی فک بالا (Maxillary Fracture)
این نوع شکستگی پیچیده‌تر بوده و اغلب با آسیب به استخوان‌های اطراف چشم، بینی و گونه همراه است. سه نوع اصلی شکستگی فک بالا عبارتند از:
- Le Fort I: شکستگی افقی در پایین بینی و بالای دندان‌ها.
- Le Fort II: شکستگی هرمی‌شکل که از استخوان بینی تا زیر چشم کشیده می‌شود.
- Le Fort III: شکستگی شدید که فک بالا را به‌طور کامل از جمجمه جدا می‌کند.
3. شکستگی ترکیبی
در برخی موارد، شکستگی ممکن است ترکیبی از چند ناحیه باشد، که به آن شکستگی چندتایی فک گفته می‌شود. این نوع شکستگی‌ها معمولاً در تصادفات شدید یا ضربات سنگین مشاهده می‌شوند.
علائم شکستگی فک
علائم شکستگی فک بسته به محل و شدت آسیب متفاوت است، اما رایج‌ترین علائم عبارتند از:
- درد شدید در ناحیه فک و صورت
- تورم و کبودی در اطراف فک یا صورت
- ناتوانی در باز و بسته کردن دهان
- عدم تطابق دندان‌ها یا جابجایی فک
- خونریزی از دهان یا بینی
- صدای کلیک یا ترک خوردگی هنگام حرکت فک
تشخیص شکستگی فک
تشخیص شکستگی فک معمولاً از طریق معاینه بالینی و تصویربرداری انجام می‌شود. برای تایید محل و شدت شکستگی ممکن است از ابزارهای زیر استفاده شود:
- رادیوگرافی پانورامیک
- سی‌تی اسکن (CT Scan)
- عکس‌برداری سه‌بعدی از فک
درمان شکستگی فک
درمان شکستگی فک بسته به نوع، محل و شدت آن متفاوت است. گزینه‌های درمانی شامل:
1. درمان غیرجراحی (محافظه‌کارانه)
در موارد خفیف ممکن است با بستن فک با کش‌های مخصوص، داروهای ضد التهاب و رعایت رژیم غذایی نرم، فک بهبود یابد.
2. درمان جراحی
برای شکستگی‌های شدید، جراحی ضروری است. در این روش از پیچ‌ها، پلاک‌ها و سیم‌های مخصوص برای ثابت نگه‌داشتن استخوان استفاده می‌شود.
3. فیزیوتراپی فک
پس از درمان، فیزیوتراپی به بازگشت حرکات طبیعی فک کمک می‌کند و از خشکی مفصل جلوگیری می‌نماید.
مراقبت‌های بعد از درمان شکستگی فک
برای تسریع روند بهبودی و جلوگیری از عوارض، رعایت موارد زیر الزامی است:
- مصرف غذاهای نرم و مایع در هفته‌های اولیه
- پرهیز از جویدن شدید یا باز کردن بیش از حد دهان
- استفاده منظم از داروهای تجویز شده توسط پزشک
- رعایت بهداشت دهان و دندان با دهان‌شویه مناسب
- مراجعه منظم به پزشک جهت بررسی روند بهبود
جمع‌بندی
شکستگی فک از آسیب‌های مهم صورت است که در صورت عدم درمان مناسب می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند اختلال در گفتار، تغذیه و زیبایی شود. تشخیص به‌موقع و انتخاب روش درمانی مناسب نقش مهمی در بهبودی کامل بیمار ایفا می‌کند.
اگر با علائمی مانند درد ناگهانی فک، جابجایی دندان‌ها یا مشکلات در باز و بسته کردن دهان روبه‌رو شدید، حتماً به متخصص فک و صورت مراجعه نمایید.
